Programma
begin 2015
In
de zomer van 2015 hebben we Johann
Markel begeleid
bij
het
2e pianoconcert van F. Mendelssohn en een onbekende Symfonie van A.
Berlijn ten gehoren gebracht.
Over
het programma en de componisten
Daar
waar Felix Mendelssohn al jaren tot de canon van de klassieke
componisten behoort, is Anton Berlijn (1817-1870) vreemd genoeg
grotendeels vergeten. Dat was tijdens zijn leven wel anders: hij
behoorde toen tot de gevierde Nederlandse componisten en kreeg in 1860
van koning Willem II een belangrijke onderscheiding voor zijn werk.
Hoewel zijn succes grotendeels beperkt bleef tot Nederland, kreeg hij
ook diverse buitenlands onderscheidingen. Hij studeerde in Berlijn en
later in Kassel bij de bekende(re) componist Louis Spohr. Bij
terugkomst in Nederland ontplooide hij een breed scala aan
activiteiten: hij was schouwburgdirecteur, orkestdirigent, dirigent van
diverse zanggezelschappen en muziekleraar aan Joodse scholen. Van
Berlijn zijn wel 500 composities bekend (waaronder symfonieën, opera’s,
balletten en veel liederen), maar slechts een klein deel daarvan is in
druk verschenen. Daaronder is zijn tweede symfonie, die het
Houtenskamerorkest wil gaan uitvoeren. Het stuk werd door Berlijn zelf
in Amsterdam gedirigeerd. Spohr, die het in Amsterdam had gehoord,
voerde het in 1857 uit in Kassel. Hoewel de symfonie als één van zijn
beste werken geldt, is hij sindsdien – ook in Nederland – nauwelijks
meer gespeeld. Het Houtenskamerorkest hoopt het werk weer enigszins aan
de vergetelheid te ontrukken.
Parkzaal, in het
Wertheimpark (Amsterdam) waar de Sinfonie in 1857 werd uitgevoerd.
Met
daarnaast het pianoconcert van Felix Mendelssohn Bartholdy
(1809-1847)heeft het orkest ditmaal een volledig Joods programma. De
twee pianoconcerten die Mendelssohn schreef, behoorden in zijn tijd tot
de meest gespeelde orkestwerken. Daarna raakten ze wat in de
vergetelheid, omdat ze werden gezien als “voertuigen van hol virtuoos
vertoon”. De laatste decennia is daarin verandering gekomen en worden
ze weer op waarde geschat en vaker uitgevoerd. Het tweede pianoconcert
werd in 1837 geschreven voor het Birmingham Festival. Het werk is
vernieuwend door het innige samengaan van solist en orkest en door de
eenheid tussen de drie delen die onderling door fanfares zijn
verbonden. Anders dan het eerste pianoconcert kostte het componeren van
het tweede Mendelssohn veel tijd – het was pas vlak voor de geplande
festivalpremière klaar.